Hulefânın Vasıfları

Halife olabilecek bir müridde şu üç vasfın bulunması gerekir:

1- Çalışmayı minnet bilenler, mihnetle çalışmayanlar.

2- Vermeyi almaktan hayırlı bilenler.

3- Hizmet etmeyi hizmet ettirmekten menfaatli bilenler.

Çalışmayı minnet bilen insan, yaptığı işi Hakk için yapar ve gönülle yapar, halktan hiçbir şey beklemez. Kendisine asla değer vermez. Herkesi hoş, kendisini boş bilir. Nefsine tâbi olmamaya çalışır. Bu surette her iş ve hareketinin ilâhi rızâya uygun olmasına gayret eder. Tevâzu kanatları herkesin ayakları altındadır. Kimseyi incitmek istemez. Herkese hürmet ve saygı gösterir. Halkın gönlünü kazanmakla kalplerini fethetmek ister.

Büyük işleri küçük görür. Çok da verse az bulur. Vermeyi sever, almak istemez. Severek hizmet eder, hizmet ettirmekten hoşlanmaz.

İbadetlerini de minnet bilir. Yaptığı ibadeti görmez, Allah-u Teâlâ’nın ihsanını görür. Allah-u Teâlâ kendisini huzuruna aldığı ve ibadet ettirdiği için memnun olur. Bu ihsan ve ikramın, ihlâs ve muhabbet sermayesinin artırılması için Allah-u Teâlâ’ya niyaz, mahrum kalmaması için de ricâ eder. Gönlü Hakk’a açıktır. Umurunu Hakk’tan bekler.

Mihnet ile çalışan bir kimse ise, küçük bir hizmetini büyük göstermeye çalışır. Yaptığı işi töhmetle yapar ve büyük bir iş yaptığını zanneder. Başkalarına emir ve hüküm vermeyi çok sever. Arzusunun yerine gelmesini muhakkak ister. Çünkü kendisini büyük, etrafını küçük görmektedir.

“Namaza üşene üşene gelirler, verdiklerini de istemeye istemeye verirler.” (Tevbe: 54)

Âyet-i kerime’sinde buyurulduğu üzere ibadete de üşenerek kalkar.

İbadet ettiğini zannettiği için, Allah-u Teâlâ’nın yanında kendisinin çok makbul olduğu kanaatindedir.