Zekât’ın Verileceği Yerler

Eski refahçılardan bir zât dedi ki:

“Erbakan diyor ki: ‘Zekâtı bize vermezseniz kabul olmaz.’ Bu söz doğru mudur?”

Aslında her bölücü bunu böyle söylüyor.

Bu onun dinine göredir. İslâm dini’ne göre ters düşer. İslâm dini’nden çıkmış, bir isimle din kurmuş bölücüye zekât veren bir kimse din-i İslâm yıkılsın diye yardım ettiği için zekâtını vermediğini kesinlikle bilsin.

Zira Allah-u Teâlâ zekâtın kimlere verileceğini Âyet-i kerime’sinde belirtmiştir.

Tevbe sûresi 60. Âyet-i kerime’de şöyle buyurulmaktadır:

“Zekâtlar: Allah’tan bir farz olarak yoksullara, düşkünlere, onu toplayan memurlara, kalbleri müslümanlığa ısındırılacaklara verilir; kölelerin, borçluların, Allah yolunda olanların ve yolda kalanların uğrunda sarfedilir. Allah bilendir, hakîmdir.”

Her şeyi ve herkesin durumunu, derecesini, neye hakkı olup neye olmadığını bilir. Her şeyi yerli yerine koyar.

Zekât verilmeye hak kazanan sekiz sınıf:

1. Fakirler: Sahip olduğu malı ve elindeki parası nisap miktarını doldurmayan muhtaç kimselerdir. Bu gibi kimselere, meskenleri de olsa iş ve güçleri de olsa zekât verilebilir.

Nice fakirler vardır ki zengin görünümündedirler, muhtaç durumda olduklarını gizlerler.

Nitekim bir Âyet-i kerime’de şöyle buyurulmaktadır:

“Onlar yüzsuyu dökmediklerinden, durumlarını bilmeyen onları zengin sanır. Onları simâlarından tanırsın. Yüzsüzlük ederek insanlardan istemezler.” (Bakara: 273)

Bunları tanımak müminlerin ferasetine bırakılmıştır.

2. Düşkünler: Günlük yiyecekleri olmayacak kadar aşırı derecede düşkün kimseler.

Bir Âyet-i kerime’de onlar için:

“Yere serilmiş miskin.” (Beled: 16)

İfadesinin kullanılması, bu gibi kimselerin son derece yoksulluk ve sıkıntı içinde bulunduklarına işaret etmektedir.

Miskinlik, fakirlikten daha aşağı bir durumda olmak mânâsına gelir. Dışarıdan bakıldığı zaman da belli olan kişi demektir.

Hasılı, zekât herşeyden önce fakirler ve düşkünler içindir.

3. Zekât memurları: Bunlar zekâtları toplamak için görevlendirilen memurlardır. Tahsildarların, kâtiplerin, koruyucuların, hâsılı bütün bu işlerde görevli olarak çalışanların hizmetleri karşılığı olarak bu zekâtlardan ücretleri verilir. Onların yaptıkları bu gibi hizmetler, sonucu itibariyle fakirlerin ihtiyaçları yönünde yapılmaktadır.

Günümüzde ise zekât memuru yoktur.

4. Kâlpleri İslâm’a ısındırılmak istenenler: Resulullah -sallallahu aleyhi ve sellem- Efendimiz Mekke’nin fethinde yeni İslâm’a girmiş bazı kimselere zekâttan pay vermiştir. Bunların içinde henüz İslâm’a girmeyenler de vardı.

Bunlardan bazıları Hazret-i Ebu Bekir -radiyallahu anh- in hilâfeti zamanında yine zekâttan hisse almak için geldiklerinde Hazret-i Ömer -radiyallahu anh- “Bu, Resulullah Aleyhisselâm’ın sizi İslâm’a ısındırmak için verdiği bir şeydi. Bugün ise Allah dini, size ihtiyaç olmayacak derecede yükseltti.” buyurdu. Başta Hazret-i Ebu Bekir -radiyallahu anh- olmak üzere bütün Ashab-ı kiram buna muvafakat ettiler.

5. Köleyi kölelikten kurtarmak için harcama yapılması: Gerek kölenin bizzat kendisine, gerekse köleyi satın alıp azad edecek kimseye verilebilir.

Fakat günümüzde bu sınıf fiilen bulunmamaktadır.

6. Borçlarını ödeyemeyecek durumda olan borçlular: Borcu yüzünden darda bulunan kimseye zekât vermek, borçsuz fakire vermekten daha faziletlidir.

Şu kadar var ki, Allah-u Teâlâ’nın nehyettiği fâiz, içki, kumar gibi haramları işleyerek borçlu düşenlere asla zekât verilmez.

7. Allah yolunda savaşa katılmak isteyenler: Allah-u Teâlâ’ya itaat ve hayır yolunda bulunan herkes, ihtiyaç sahibi ise bu sınıfa girer. Böylece Allah yolunda cihad eden ve hayır işlerine koşturan kimseler desteklenmiş olur.

Allah için ilim öğrenen kimseler de bu sınıfa girerler.

8. Yolda parası bitip, memleketine gidemeyecek duruma düşmüş olan yolcular: Kendi memleketlerinde zengin de olsalar, yolculuk sırasında muhtaç duruma düşenlere, gideceği yere ulaştıracak kadar zekât verilebilir. Ancak böyle bir yolcunun, mümkünse zekât yerine borç alması daha hayırlıdır.

Bir kimse zekâtını bu belirtilen sınıflardan herhangi birine verebileceği gibi, ikisine üçüne veya hepsine dağıtabilir.

Zekât yakınlık sırasıyla önce yakın akrabaya, erkek kardeşlere, kız kardeşlere ve bunların çocuklarına, amca-hala ve bunların çocuklarına dayı ile teyzeye ve bunların çocuklarına, sonra diğer yakın akrabalara, komşulara, meslektaşlara, bulunduğu mahalle, kasaba ve şehir fukarasına, sonra diğer şehirlerdeki müslümanlara verilmesi daha sevablıdır.

Aynı zamanda aldığı parayı isyân ve israf yolunda sarfedecek olan kimselere vermemek, fukaranın işine yarayacak surette vermek, borçlu olanları borçlu olmayanlara tercih etmek efdâldir.

Daha evvel de arz etmiştik: Partiye-pırtıya, binaya-zinaya zekât verilmez.